Avrupa Birliği (AB), üye ülkeler arasında en tartışmalı konulardan biri olan ortak göç ve iltica kuralları üzerinde yıllar süren tıkanıklığın ardından anlaşmaya vardı. AB Dönem Başkanı İsveç'in Göç Bakanı Maria Malmer Stenergard ve AB Komisyonunun içişlerinden sorumlu üyesi Ylva Johansson, AB içişleri bakanları toplantısının ardından basına açıklamalarda bulundu.
Stenergard, "Bugün, uzun yıllar süren müzakerelerin ardından tarihi bir adım attığımızı söyleyebilirim" dedi.
Stenergard, bakanların AB'nin iltica sistemi reformunun iki temel yönünde anlaşmaya vardıklarını ifade etti. Üye ülkeler arasında sığınmacıların dağıtımı için "sorumluluk" ve "dayanışma" arasında iyi bir denge kurulduğunu belirtti. ZORUNLU DAYANIŞMA MİDDESİ
Stenergard, "Kurduğumuz zorunlu dayanışma mekanizması, göç baskısına en çok maruz kalan üye ülkelere destek sağlayacak. Üye ülkeler, farklı dayanışma katkıları arasından seçim yapma olanağına sahip olacak" diye konuştu.
İsveçli Bakan, bu katkıların AB düzeyinde, ortak bir mekanizma üzerinden toplanıp ev sahibi üye ülkeye aktarılacağını açıkladı. Sığınmacıları kabul etmeyen üye ülkelerin her kişi başına 20 bin avro ödeyeceğini, yılda ilk etapta en fazla 30 bin sığınmacı kabul edileceğini ve bir sığınmacının başvurusunun değerlendirilmesi için üst sınırın 6 ay olacağını belirtti.
Stenergard, bir soru üzerine, 20 bin avroluk katkıların AB düzeyinde toplanıp ev sahibi üye ülkeye aktarılacağını belirtti. GÜVENLİ ÜÇÜNCÜ ÜLKE KAVRAMI
Stenergard, bir soru üzerine, "Güvenli ülkeler listemiz yok, bu revize edilecek" dedi.
Güvenli ülke kavramına üye ülkelerin kendi değerlendirmeleri sonucunda karar vereceğini ifade eden Stenergard, sığınma başvurusu yapan kişinin aile fertlerinin veya kendisinin o ülkede yerleşik olup olmadığı gibi faktörlerin dikkate alınacağını belirtti.
DAHA HIZLI DEĞERLENDİRME SÜRECİ
Stenergard, anlaşmanın hem AB'nin dış sınırlarındaki üye ülkelere yük oluşturmayacak hem de başvuru sahipleri açısından hızlı değerlendirme sağlayacağını belirterek, "Sınır prosedürleri, kabul alma oranı düşük kişiler tarafından dış sınırda yapılan sığınma taleplerinin hızlı bir şekilde değerlendirilmesini sağlayacak. Bu, niteliksiz başvuruların hızla geri gönderilmesine yardımcı olacak. Bu, sığınma sisteminin suistimalini önleyecek ve uluslararası koruma için uygun olmayan sığınmacı sayısını azaltacaktır" dedi.
İsveçli Bakan, yalnızca Polonya ve Macaristan'ın anlaşmaya karşı çıktığını ve geri kalan 25 üyenin nitelikli çoğunluğun sağladığını söyledi.
TÜM ÜYE ÜLKELER İÇİN GEÇERLİ
AB Komisyonunun içişlerinden sorumlu üyesi Johansson, yeni mevzuatın yürürlüğe girdikten sonra tüm üye devletler için geçerli olacağını belirtti ve "Günün sonunda, mevzuatın uygulanmasını sağlayacak olan ve anlaşmanın koruyucusu olan kurum Komisyon'dur. Ancak bugün Konsey'de, uygulamanın sorunsuz ve etkili bir şekilde gerçekleşmesini sağlamak için bazı özel eylemler de oluşturuldu" şeklinde konuştu.
AB, 2015'teki göç krizinden bu yana sığınmacıların üye ülkeler arasında nasıl dağıtılacağı ve iltica başvuruları reddedilenlerin nasıl geri gönderileceğine çözüm aramaktaydı. AB Komisyonu tarafından hazırlanan "göç ve iltica paketi", üye ülkelerin farklı tutumları nedeniyle kabul edilememişti.
Fransa'nın AB dönem başkanlığı sırasında, paket üzerinde ilerleme sağlanabilmesi için "adım adım yaklaşımı" benimsenmiş ve bu çerçevede AB'nin dış sınırlarının güçlendirilmesi ve üye ülkeler arasında dayanışma mekanizmasının kurulması gibi iki önemli adım atılmıştı.
AB Komisyonu, 9-10 Şubat'ta düzenlenen AB Liderler Zirvesi'nde, bu anlaşmanın hızlı bir şekilde ilerletilmesi hedefiyle göçü yeniden ana gündeme taşımıştı.
2022, "AB'nin göç krizinden bu yana görülmemiş düzeyde düzensiz göç aldığı yıl" olarak kaydedildi. AB'ye 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 64'lük bir artışla 330 bin düzensiz giriş yapılmıştı.