Saraçhane'de milattan sonra 524 yılında yapılan Aziz Polyeuktos Kilisesi tarihi süreç içerisinde farklı amaçlarla kullanılarak tahrip edildi. 1960'lı yıllarda alt geçit yapımı sırasında kiliseye ait bazı tarihi eserlerin ortaya çıkmasıyla birlikte Aziz Polyeuktos Kilisesi'nde kazı çalışması yapıldı.
5-6 yıl süren kazı çalışmasının ardından kilise eski haline terk edildi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Kültür Daire Başkanlığı'na bağlı İBB Miras ekiplerince Aziz Polyeuktos Kilisesi'nin bulunduğu Saraçhane Arkeoloji Parkı'nda 8 Haziran 2022 tarihinde kazı çalışması başlatıldı.
Çalışmalarının yürütüldüğü ana yapının kuzey tarafında; yüzeyden yaklaşık bir metre derinde, dolgu içerisinde bir heykel buluntusuna rastlandı. Mermer malzemeden yapılmış olan heykelin baş ve bacakları ile sağ kolu, omuz hizasından kırılmış durumda olduğu tespit edildi.
Heykel, gövdesinin sağ üst kısmını açıkta bırakan himation giyimli olduğu ve Roma dönemine tarihlendiği düşünülüyor. Heykelin kesin yaşının ve hangi döneme ait olduğu ise yapılacak incelemelerin ardından kesinlik kazanacak.
"İSTANBUL'UN KENT ARKEOLOJİSİ İÇİN EŞSİZ BİR NOKTA"
Kazı alanında basın mensuplarına açıklamalarda bulunan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat, "Polyeuktos Kilisesi kalıntıları bir sene sonra tam bin 500 yaşında olacak. İnşaat tarihiyle beraber bin 500 yıllık bir arkeolojik miras alanındayız. Fakat Polyeuktos Kilisesi alanında kendisinden önceki Roma döneminde de yapılar vardı. Yıkıldıktan sonra Osmanlı döneminde de yapılar vardı.
İstanbul'un kent arkeolojisi için hakikaten eşsiz bir nokta. İstanbul'un üç imparatorluğun başkenti olmasının neredeyse özeti bir yapı topluluğundayız. Haziran 2022 tarihinden, yani 8 aydan bu yana burada hem yoğun kazılara hem de alanın yeniden projelendirilmesine başladık. Bu yapı topluluğu Bizans tarihinde ve sonraki dönemlerde dünya mimarı tarihi için eşsiz bir ivmeyi temsil ediyor.
Ayasofya'dan hemen önce yapılmış. Bu bakımdan 'kubbeli bazilika' dediğimiz yapı tipinin en görkemli örneğini ürettiği için Ayasofya ile rekabet eden, Ayasofya'nın bu yapıyla rekabet etmek için inşa edilmesine sebep olmuştur" dedi.
