Özel Bir Yer Okullar Ağı: “Yeni bir eğitim ekosistemine ihtiyaç var”

Çalıştayda ayrıca 6 Şubat’ta 11 ili etkileyen Maraş depremi sonrasında yapılacak onarıcı eğitimlerle ilgili yol haritası belirlendi. Erken çocukluk döneminde afet bilinci geliştirmek için bir atölye içeriği hazırlanarak ağ üyesi okullarda herkese ücretsiz ulaştırma kararı alındı. Çalıştaya deprem bölgesinden katılan ve okullarını temel ihtiyaçlarını karşılamaları için afetzedelere açtıklarını belirten Şanlıurfa Bebe Orman Evi Kreşi’nin kurucuları, ÖBY Okul Ağı tarafından bölgede çocuklara yönelik yapılacak desteklerde, kurumlarının merkez olarak kullanılmasını talep etti.

“Yeni bir eğitim ekosistemine ihtiyaç var"

Çalıştayda gerçekleştirdiği sunumda, etik değerlerle yeni bir eğitim ekosistemi inşa edilmesi gerektiğini söyleyen ÖBY Okullar Ağı Kurucusu Kayhan Karlı, “Bugün eğitimde yaşadığımız belki de en büyük sorun güven kaybıdır. Veliler, öğretmenler, öğrenciler, yöneticiler… Okul ekosistemine dahil olan paydaşlar birbirlerine güvenmiyor. Önce bu yerleşik düşünceden kurtulmalı ve kaybedilen güveni yeniden, hem de daha güçlü biçimde inşa etmeliyiz” dedi. 

ÖBY Okullar Ağı’nın güven duyulan bir okul ekosistemin oluşturulması ve yaygınlaştırılması için hareket ettiğini dile getiren Kayhan Karlı sözlerine şöyle devam etti: “Bağımsız okullar topluluğu oluşturmak amacıyla yola çıktık. Okul öncesi eğitim kurumlarıyla başladığımız bu yolculukta K-12 okullarını da topluluğumuza dahil etmeye başladık. Hedefimiz ülkemizde etik akıl zemininde standartları oluşmuş bir güvenilir okullar ağı oluşturmak.”

“Görevimiz geleceği öngörmek değil, inşa etmek”

İnsanların her geçen gün daha da yaşanılmaz bir dünya yarattığına değinen ÖBY Okullar Ağı Danışma Kurulu Üyesi Dr. Uygar Özesmi, bir felaket senaryosunun içinde olduğumuzu, bu senaryoyu tersine çevirmenin de yine kendi elimizde olduğunu söyledi. “Görevimiz geleceği öngörmek değil, inşa etmek. Elimizde korkunç bir öngörü var, bize düşen bu öngürüyü bozmak!” diyen Dr. Uygar Özesmi, geleceği inşa etmenin yolunun etik insandan geçtiğini belirterek, bu kavramı şöyle tarifledi: “Kendisine yapılmasını istemediğin şeyi başkasına yapmayan insan. Bu durumun daha aktif olanıysa kendisine yapılmasını istediği şeyi başkasına yapan insan. Ama nasıl? Rıza alarak. Canlı veya cansız herkese karşı göstermemiz gereken etik bilinç bu.”

“Pedagojik davranarak çocuk odaklı olmak gerekir"

Çalıştaya katılan önemli isimlerden Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi, ÖBY Okullar Ağı Danışma Kurulu Üyesi Dr. Oktay Aydın, eğitim alanında neyin niçin yapıldığının farkında olunmasının önemine dikkat çekti. Ağ üyelerine kılavuz niteliğinde bir rehber sunan Aydın, eğitim anlayışının veriye ve bilimsel bilgiye dayalı temellendirilmesine vurgu yaptı. Etkili iletişimin yalın olması gerektiğine değinen Dr. Oktay Aydın, yazılı kurum kültürünün oluşturulması gerektiğini belirterek, “Kapitalist sistemde kârlılık ve kazanç odaklı olmak yerine pedagojik davranarak çocuk odaklı olmak gerekir” dedi. 

Yaşanan büyük depremin, çocuklar üzerindeki fiziksel ve psikolojik etkilerine değinerek, deprem sonrasında çocuklarla iletişimde dikkat edilmesi gerekenleri gündeme getiren Dr. Oktay Aydın, “Çocuklar fiziksel olarak deprem sırasında düşebilir veya yaralanabilir. Deprem psikolojik olarak ise çocuklarda korku, endişe, stres ve travma gibi duygulara neden olabilir. Deprem, çocukların güvenlik hissini ve normal yaşam düzenini bozabilir” dedi.

“Çocukların deprem travmasını atlatması için ebeveynler pozitif örnek olmalı”

Deprem sonrasında çocukların güvenli bir ortamda olmalarının, düzenli ve açık iletişim kurmalarının ve sağlıklı bir yaşam tarzını sürdürmelerinin önemli olduğunu söyleyen Dr. Oktay Aydın, “Ebeveynler, çocuklarının hislerini ve kaygılarını anlamaya çalışarak, onların konuşmasına ve paylaşmasına izin vermeli. Çocukların günlük rutinlerinin bozulmaması, evde yapılan etkinliklerin yanı sıra, açık hava aktivitelerine de katılmalarının sağlanması önemli. Çocukların travmayı atlatmalarına yardımcı olmak için, ebeveynler çocuklarına pozitif örnekler sergileyerek cesaretlendirmeli ve kendilerini güvende hissetmelerini sağlamalı” dedi. 

Yardıma ihtiyaç duydukları zaman, kendilerine ulaşabilecekleri bir destek ağı oluşturulmasının da önemli olduğunu söyleyen Dr. Oktay Aydın, "Bu destek ağı, aile üyeleri, öğretmenler, arkadaşlar veya bir psikolog olabilir. Deprem sonrasında çocuklarla yapılacak konuşmalarda, yaşları ve gelişim seviyeleri göz önünde bulundurulmalı. Ebeveynlerin aşırı koruyucu davranışlardan kaçınmaları, onlara doğru bilgi vererek ve güvenli bir ortam sağlayarak, çocuklarının güvenliğini sağlamaları önemli” dedi.

Okullar için afet eylem planı

Özel Bir Yer Okullar Ağı 1. Kurucular Çalıştayı boyunca üzerinde durulan konulardan bir diğeri ise sürdürülebilirlik oldu. Etik temelli bir eğitim anlayışının inşa edilmesi için yapılması gerekenlerin yanı sıra, bu anlayışın sürdürülebilir olması için neler yapılması gerektiği de ayrıntılı olarak tartışıldı. Bu doğrultuda sürdürülebilirlik; öğretmen yeterliliklerinden materyal kullanımına, dijital araçlardan ekonomik süreçlere kadar birçok başlık altında incelendi. Hem ÖBY Okullar Ağı akademik koordinatörleri, hem de ağ üyeleri bu konuda iş bölümü yaptı. Deprem, sel gibi afetlerle ilgili Afet Eğitimi Öğretim Programı’nın oluşturulmasına karar verildi. Bu program aracılığıyla eğitime dahil olacak öğretmenlerin diğer okullarda formatör olarak eğitimleri düzenlemesi karara bağlandı. ÖBY Okullar Ağı içinde yer alan her okul için afetlerde nasıl bir yol izleneceğine dair eylem planlarının oluşturulması da verilen kararlar arasında yer aldı. 

Afet Öğretim Programı’nın gönüllü olarak Özel Bir Yer Okullar Ağı tarafından uzmanlarla birlikte çalışarak hazırlanacağı, sadece deprem değil, meydana gelebilecek tüm afetlere hazırlık, afet sırasında yapılacaklar, afet sonrası yaşanabilecek durumları öngörme, psikolojik ve sosyal destek süreçlerini kapsayacağı ve ağ okullarından diğer okullara bu eğitimlerin yaygınlaştırarak tüm Türkiye’de okullardan başlayarak afet bilincinin kazandırılmasının amaçlandığı belirtildi.