Marketlerdeki fiyat oyununa bir yenisi daha eklendi. Bir market yüksek fiyattan satılan ürünlerde indirim yapacağını duyurdu ve raflara sarı etiket yerleştirdi. Müşteriler indirimli yaptığını sandığı fişlerini kontrol ettiğinde durumun hiç de öyle olmadığını gördü.
Artan gıda fiyatlarını bir market fırsata çevirdi. Yüksek fiyattan satışa koyulan ürünler indirim varmış gibi gösterilerek daha ucuzdan satılmaya başlandı. Market bunu bir fırsat olarak duyururken, eve gelip fişlerini kontrol eden vatandaşlar fiyat farkını görünce şaşkınlığa uğradı.
Uzmanlar market alışverişlerindeki gramaj ve etiket oyununa dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayarak alışveriş fişlerinin kontrol edilmesi konusunda uyarılarda bulunuyor.
Peki bu gibi durumlarda vatandaş kendi hakkını nasıl savunmalı? Ürün iadesi ya da para iadesi mümkün mü? Marketlere ne gibi cezai işlem uygulanıyor? Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu konuyla ilgili detayları haberglobal.com.tr'den Şifa Kaymak'a değerlendirdi.
Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu bazı marketlerin sarı etiket oyununa dikkati çekerek "Enflasyon oranlarının yükselmesine paralel olarak bazı satış noktalarında, sarı indirim etiketleriyle tüketiciler yanıltılmakta, indirimli olarak satışa sunulan ürün ve hizmetlerde aslında indirim yapılmadığı görülmektedir. Oysa, indirime konu ürünlerin indirimden önceki fiyatının son otuz günde uygulanan en düşük fiyat olması gerekir. Yani üzeri çizilerek indirim yapıldığı ilan edilen meblağ 30 gün geriye doğru bakıldığında bu süre zarfında uygulanmış en düşük fiyat olmalıdır. Örnekleyecek olursak; bir ürün, geriye doğru 30 günlük süreç içinde 10 lira ve 8 liradan satılmışsa, o ürün etiketine 10 liranın üzeri çizilerek 'İndirimli' denilemez. Ancak 8 liranın altında bir fiyatla satılacaksa etikete 8 lira yazılıp üstü çizilerek yeni satış fiyatı yazılabilir." dedi.
Ağaoğlu "Ülkemizdeki Tüketici Mevzuatına göre gerçek olmayan indirimler yasaktır ve tespit edildiğinde Ticaret Bakanlığınca yaptırım uygulanmaktadır. Fiyat etiketlerinin, karışıklığa sebebiyet vermeyecek şekilde olması, yanıltıcı ve aldatıcı bilgi içermemesi gerekir. Çünkü 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun 'Fiyat Etiketi' başlıklı 54. maddesi ve ikincil mevzuat indirimli olarak satışa konu edilen mal veya hizmetin indirimli satış fiyatı, indirimden önceki fiyatı, tarife ve fiyat listeleri ile etiketlerinde gösterilmesi zorunludur. En çarpıcı ve önemli olan husus ise, indirimli satışa konu edilen mal veya hizmetin indirimden önceki satış fiyatının tespitinde indirimin uygulandığı tarihten önceki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyat esas alınır. Meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen mallara ilişkin etiketlerde indirim miktarı veya oranı hesaplanırken indirimli fiyattan bir önceki fiyat esas alınır. Bu hususlara ilişkin ispat külfeti satıcı veya sağlayıcıya aittir." şeklinde konuştu.
Ağaoğlu "Perakende olarak satışa arz edilen mallara konulması zorunlu olan etiketler malın niteliğine, malın satışa sunulduğu yerin büyüklüğüne, ticari usul ve adetlere göre malın veya ambalajının yahut kaplarının üzerine; aynı nitelikteki mal gruplarının veya raflarının üzerine konulmak, dikilmek, zımbalanmak, yapıştırılmak, bunlara herhangi bir bağ ile tutturulmak veya asılmak suretiyle kullanılır. Etikette; malın satış fiyatı ve birim fiyatının uygulanmaya başlandığı tarih, bu malların cinslerine göre birim satış fiyatları bulunmak zorundadır." ifadelerini kullandı.
Aydın Ağaoğlu tüketicilerin haklarını nasıl arayabileceği konusunda şunları söyledi:
Bu tür aldatıcı ve yalancı indirim etiketleriyle karşılan tüketiciler, yalancı indirim şüphesi duydukları ürün etiketlerinin fotoğraflarını ve satış noktalarını 7/24 hizmet veren Alo174 tüketici hattına veya elektronik ortamda Ticaret Bakanlığı bünyesindeki Reklam Kuruluna şikayet etmelidir. Kurul kendisine iletilen şikayeti haklı bulduğu takdirde, yanıltıcı ve aldatıcı her bir etiket için 1371 lira ceza uygulamaktadır ama cezalar aslında caydırıcı değildir. Çünkü binlerce mağazası olan zincir marketler bu cezalardan etkilenmediği indirim sahtekarlığının yaygın olarak sürdürülmesinden de anlaşılmaktadır. Bu nedenle idari para cezaları mağaza sayısı ile çarpılmalı, yaptırım uygulanan satış noktalarının etiketlerinin yanına da yedi gün boyunca, 'Bu Üründe Yanıltıcı İndirim Tespit Edilmiştir' notunun yazılması zorunlu hale getirilmelidir.
Etiket fiyatı ile kasa fiyatı arasında fark olduğu takdirde, Tüketici Kanununun 54. maddesinin 2. fıkrasındaki 'Etiket, tarife ve fiyat listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı arasında fark olması durumunda tüketici lehine olan fiyat uygulanır.' hükmü uyarınca, tüketici o malı kendi lehine olan fiyattan satın alabilir.
