Rize’nin Güneysu ilçesi, Yukarı İslâhiye Mahallesi’nde Astaş İnşaat Sanayi ve Pazarlama Nakliye Elektrik Üretim Ltd. Şti. tarafından açılmak istenen bakır madeni için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) gerekli değil” kararı verdi.
Bölgede 1997, 90 hektarlık ruhsat sahasının 24,74 hektarlık kısmı için alınan ÇED ile yer altı ocak işletmeciliği yapılması planlanıyor. 10 yıllık işletme ruhsatı alınan bölgede şirket, yıllık 4 bin bakırın yanı sıra 12 bin ton pasa çıkarmayı planlıyor.
Firmalar ÇED raporu kapsamına girmemek için ÇED Yönetmeliği‘nde öngörülen 25 hektarlık kısmın hemen altında bir alan için başvuru yapıyor ve sonrasında da “alan genişletme, “, “kazı ve döküm alanları” vs. için tek tek başvurular yapılarak süreç by-pass ediliyor. Sınırı koyan Bakanlık ise bu uygulamaya göz yumuyor. Bu başvuruda da söz konusu alan 24,74 hektar.
Ayrıca yeni yönetmeliğe eklenen ‘Paydaş katılım planı‘ gibi bir düzenlemeyle, zaten sıkıntılı o ‘halk’ kontenjanından kimlerle, ne şekilde, hangi yöntemler ve araçlar kullanılarak iletişim kurulacağının ve bilgilendirme yapılacağının belirlenmesi yetkisi de yatırımcı adına ÇED sürecini takip ÇED firmalarına verilmiş durumda.
MA‘nın aktardığına göre, Maden sahası Çevre Düzeni Planı’ında söz konusu alan ‘orman alanı’ ve ‘bölgeye özel ürün alanı’ olarak işaretlenmiş durumda. Maden sahasına en yakın tarım arazileri talep edilen ÇED alanı içerisinde ve çevresinde bulunurken, tarım arazilerinin niteliği çay Bahçeleri ve fındıklı bahçe olarak geçiyor. ÇED sahasının 13.1 hektarlık kısım orman, 11.64 hektarlık kısım ise tarım alanından oluşuyor.
Ayrıca Güneysu ilçe merkezine altı kilometre uzaklıkta olan maden sahası Islahiye Mahallesi’ne 2,65 kilometre uzaklıkta. Yine maden sahasına çok yakın bir bölgeden Islahiye Deresi geçerken, alana en yakın konut ise 110 metre uzaklıkta bulunuyor.
Şirketin projeyle ilgili yaptığı yazışmalarında yer aldığı ÇED dosyasında Karayolları Genel Müdürlüğü 10. Bölge Müdürlüğü’nün şirkete verdiği cevapta proje için bir sakıncanın olmadığı belirtilmiş.
Başvuruyu Rize İl Tarım ve Orman Müdürlüğü de uygun bulmuş. Görüş yazısında şu ifadelere yer veriliyor:
“Söz konusu alanın anılan amaç doğrultusunda kullanılmasının; Tesisin çalışma esnasında oluşacak atıkların (Katı, sıvı vb.) dereye karıştırılmaması, dereye kum çakıl gibi atıkların atılmaması ve müdahalede bulunulmaması, kıyı yapısının doğrudan ve dolaylı olarak bozulmasına denen olacak müdahalelerde bulunulmaması, su kirliliğine neden olunmaması, tesis çevresinde bulunan akarsulara yapılan çalışmalar sonucunda su ürünleri yaşama ve üreme ortamına bilinçli ya da bilinçsiz zarar verilmesi durumunda, tüm sorumluluğunun projeyi yüklenici kuruluş/kuruluşlara ait olduğuna dair taahhüt alınması, bu hususlara uyulmaması durumunda, ruhsatın koşulsuz olarak iptal edilmesi, şartlarına uyulmak kaydı ile 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve ilgili yönetmelik açısından uygun olduğu kanaatine varılmıştır.”