9693,46%1,77
32,58% 0,34
34,77% 0,17
2511,73% 1,11
4181,01% 0,22
Kira zamlarını apartman ve site aidatları takip ediyor. Asgari ücrete gelen zamları gerekçe gösteren bazı site yönetimleri aidatları yüzde 150 artırdı.
Tesis Yöneticileri Federasyonu Başkanı Yahya Sağır, yaptığı açıklamada, 2023 yılına ilişkin aidat bütçelerinin bu dönemde toplanan genel kurullarda belirlenerek oylanacağına işaret etti. Bu çerçevede işletme bütçelerinin belirlendiğini bildiren Sağır, "Genel kurulda seçilecek olan yönetim kuruluna yetki verileceği için tüm kat maliklerinin genel kurula mutlaka ama mutlaka katılmaları gerekiyor." dedi.
Sağır, aidatla, personel giderleri, asansör, havuz, hidrofor, kamera ve anten sistemleri, yangın söndürme sistemleri ve sosyal tesisin bakımı gibi ihtiyaçların karşılandığına işaret ederek, şu ifadeleri kullandı:
"Aidat artış oranları enflasyon oranına göre oluyor ama esas aidat artışını yapan personel giderleri. Personelden tasarruf ederlerse aidattan tasarruf etmiş olurlar. Personel olarak da güvenlik ve temizlik personeli, teknik personel, halkla ilişkiler ile bahçıvan çalıştırılabiliyor. Asgari ücretli bir çalışanın işverene maliyeti 11 bin 759 lira. Maaş masrafı yanında, tazminat yükümlülüğü, yol, yemek ve kıyafet masrafı ile resmi ve dini bayram mesaileri geliyor. İşten ayrılan bir personelin kıdem tazminatı ya da fazla mesaileri ödenmezse çalışan tarafından dava açılacağından bu da bir sonraki bütçe dönemine daha fazla yük olarak yansıyabiliyor. Asgari ücrete açıklanan zam oranı yüzde 54,66. Personel gideri ve elzem olan diğer giderlerde enflasyon artışlarından dolayı artış yaşandığından iyi bir işletme bütçesi yapılması şartı ile 2023 bütçesinde minimum yüzde 65 ile maksimum yüzde 75-80 oranlarında artışlar olması gerekiyor. İşletme bütçesi de toplam bağımsız bölüm sayısına bölünerek aidat belirleniyor."
Aidata etki eden diğer kalemlerin enerji, asansör, bakım-onarım ve temizlik malzemesi olduğuna işaret eden Sağır, bu giderlerde de enflasyon kaynaklı artışlar yaşandığını anlattı.
Sağır, "Sitelerde yüzde 75-80'lere çıkan aidat artışının yüzde 54'ü personel kaynaklı. Kapıdaki güvenlikleri akşam ve sabah nöbetleriyle düşünün. Özel güvenliklerin maliyeti yüksek. Asgari ücretten yüksek maaş alıyorlar. 1 güvenlik personelinin maliyeti 17-18 bin liralarda." diye konuştu.
Kat maliklerinin genel kurula katılmalarının ve yönetim planlarına bakmalarının önemini vurgulayan Sağır, şunları kaydetti:
"Aidat dağılımı yönetim planında yer alıyor. Personel giderlerinin de içinde yer aldığı aylık bütçenin tüm bağımsız bölümlere eşit, bakım-onarım giderlerinin ise arsa payına bölünmesi gerekiyor. Kat malikleri, işletme bütçesine fazla gösterilen giderlere itiraz edebilir. Öncelikle yönetim kurulundan yüksek gördükleri gider kalemi için bilgi isteyebilirler, yönetim kurulu da bilgi vermekle yükümlü. Şayet bilgi alamaz ise sulh hukuk mahkemesine itiraz edebilirler. Aidat tutarını, bağımsız bölüm sayısı yanında, personel sayısı ile havuz, hamam ve spor salonu gibi sosyal donatılar da etkiliyor. İyi bir bütçeleme yapılmazsa siteler yüksek aidata mahkum olur. "
AİDAT KİRA İLE YARIŞIYOR
Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu da ocak ayının, apartman ve site genel kurullarının yapıldığı dönem olduğuna işaret etti.
Geçen yılki yüksek enflasyon ortamı nedeniyle genel kurallarda belirlenecek aidatların yüksek belirlenme olasılığına karşı, tüm kat maliklerinin genel kurullara katılmaya özen göstermeleri, sunulacak bütçedeki harcama kalemlerini kontrol etmeleri ve zorunlu olmayan lüks harcamalarla ilgili de itirazlarını tutanağa geçirtmelerinin önemini vurgulayan Ağaoğlu, şu ifadeleri kullandı:
"Genel kurul tutanağına bu itirazları yazdırmalarına rağmen itirazları dikkate alınmayarak lüks harcamalar yapılma kararı alınabilir. Bu lüks harcamalar, yüzme havuzu, spor salonu, basket sahası ve dekorasyonla ilgili harcamalar olabilir. Bu durumda kat maliki sulh hukuk mahkemesine başvurarak, bu lüks harcamaların yapılmasına mani olunmasını isteyebilir."
Kiracıların da ev sahiplerinin kat malikleri genel kuruluna katılmaları için teşvik etmesinde fayda bulunduğunu bildiren Ağaoğlu, kira ile yarışan yüksek oranlı aidatların hanehalkı bütçesini zorlamaya başladığına dikkati çekti.
Genel kurul toplantısına katılıp sunulan bütçeyi incelemek ve gereksiz harcama kalemlerine itirazda bulunmanın önemine işaret eden Ağaoğlu, sözlerini şöyle tamamladı:
"Kiracı olarak ikamet eden bina sakinleri gerek oturdukları bağımsız bölümde, gerekse yapıdaki demirbaş giderlerine katılmak zorunda değildir. Bu tür harcamalar kat maliklerinin yükümlülüğündedir. Örneğin, eskimiş asansörlerde motor ya da halatların değişimi, hidrofor tamiri, bina kapısının yenilenmesi gibi doğal eskimeden kaynaklı demirbaş harcamaları kiracı sorumluluğunda değildir. Kiracılar, bina temizlik, güvenlik, rutin bakım-onarım, ortak alan ısıtma, aydınlatma gibi giderlere katılmakla yükümlüdür."
