Yeni Yılla İlgili İnanışlar
Rize'de eski tarihlerde yılbaşı günü çeşitli adet ve gelenekler uygulanırdı. Şimdi de bunları görmek pek mümkün değil.
AHIRDAKİ ÖKÜZ EVE ALINIR
Yeni yılın ilk sabahı, sabah namazının ardından evlerin mutfağının dört köşesine birer bardak su dökülür. Evler topraktır, bu nedenle suyu çeker Evin bahçe kapısı açılır; selavat getirilerek Allah’tan bol rızık istenir. Yeni yıl sabahı eve ilk giren kişinin erkek olması gerekir. Ev halkı yılbaşı sabahı sabah ezanından sonra uyumaz ve eve gelecek olan kişiyi beklerler. Sabah 7 -8 olduğunda eğer hala gelen erkek olmamışsa ahırda bulunan bir öküz eve alınır. İlk gelen kişi eğer kadın olursa o yılın hastalıklarla geçeceğine inanırlar. Aynı uygulamaya benzer bir örnek de at ile yapılır. Yeni yıl sabahı atın yuları çıkarılarak ahırdan alınır ve evin giriş kapısından sağ ayağı girdirilir. Ayrıca yeni yıl sabahı pınarlardan su alınarak kaplar doldurulursa o yıl bereketli geçecek demektir.
GİZLİCE GİDER HAZIRLANAN YEMEKLERİ ALIR ÇIKARLAR
Yeni yılın sabahı şafak sökerken çocuklar köydeki komşu evlerin sağ kapısına gizlice giderler. Bu kapıdan içeri girer ve ev sahibinin bu ziyaretçiler için önceden hazırladığı yiyecekleri alır ve çıkarlar. Yiyecekler ise haşlanmış mısır, kabak, patates gibi genellikle çocukların sevdiği şeylerdir.
YENİ YIL PİRESİZ GEÇSİN DİYE...
Yeni yıl sabahının erken saatlerinde “derani” denilen ve hayvan yemlerinin konulduğu ve kışlık yiyeceklerin saklandığı yerde evin sahibi bıçakları birbirine sürtmeye başlar. Bu sesi duyan evin diğer sakinleri ve sesi duyup kapıya gelen diğer köylüler aşağıdan yukarıya ne yapıyorsun diye seslenirler. Yukarıdaki ise “pire kesiyorum” der. Aşağıdakiler de “bütün pireleri kes” derler. İnanışa göre yeni yıl sabahı bu şekilde bir uygulama yapılırsa bütün bir sene piresiz geçecek demektir.
YILBAŞI GÜNÜ MISIR KAYNATILIRDI
Yeni yılın ilk günü Mısır kaynatılır. “Koliva” denilen haşlanmış mısır o gün gelen misafirlere ve çocuklara yedirilir. Ayrıca yeni yıl sabahı koliva denilen mısır tanelerini evin odalarına serpiştirerek o yılın bereketli geçmesini sağladıklarına inanırlar. Gelecek yılın bereketli geçmesi için yapılan bir uygulamadır.
TAVUK ÇALINIRDI
Yılbaşı gecesi tavuk çalınır, pişirilir ve tüm köylüye haber verilerek beraberce yenilir.Yeni yıl günü yeni takvime göre Ocak ayının 14’düne denk gelir. Bu gün “cehiknik” yapılır. Cehiknik; gençlerin köyden yağ, şeker toplamaları ve bu toplanan yiyeceklerle helva ve tuzlu bibil yaptıkları uygulamanın adıdır.
Rize Merkez - Köy ve Mahalle İsimleri
Harbiye Nazırı Enver Paşa`nın 5 Ocak 1916 tarihli yurt çapında tüm isimlerin Türkçe`ye çevrilmesi için yayınladığı emir doğrultusunda: 3 Temmuz 1916`da Trabzon Valiliği tarafından hazırlanmıştır.
Yeni |
Eski |
Yeni |
Eski |
Adacami Ağaçlı Akarçeşme Akçaköy Akpınar Alipaşa Anbarlık Atmeydanı Azaklı Hoca |
Korloz Kament Ignest-i Rum Romanoz-ı Rum Kalamoz Sevelos Anbarlık Vonit-i Rum Sakrık |
Bağdadlı Bahaddin Paşa Balıkçılar Balsuyu Beşikçiler Bıldırcın Büyükköy |
Haldoz Hama Hamaynoz Çancol Litmiyoz Hanes Gorgor |
Dağınıksu Dağsuyu Dere Derepazarı Dörtyolağzı Dumankaya |
Godori Çarıhor Penduz Palanduz Peşeyan-ı Rum Polimnoz |
Ekmekçiler Elmalı Emineddin Eriklimanı Eskikale |
Arkılıkoz Salarha Kaçıran Emineddin Malpet Aytanoz Çakara |
Gölgeli Gülbahar Sultan Gündoğdu Güneşli Gürgen |
Şatroz Kovaroz Fetekoz Salarha Kaptes Gürgen |
Halatçı Hamzabey Hemdemoğlu Hendek Hoşköy |
Filyoz Harik Marnoz Sanoz Feri Harel |
Kabak Kale Kalecik Kaledibi Kanbursırtı Kaplıca Karasu Karayemiş Kavaklar Kayaköprü Kemaliye Kıbledağı |
Koncevanoz Kale Mavrant Emineddin-i Rum Ignest-i İslam Büyük Samrı Karasu Karayemiş Argaloz-ı Rum Letenkuz Salarha Aynaroz Setoz |
Kırıklar Kışlak Kiremitli Kokulukaya Kömürcülü Köprülü Köşklü Kutucular Kututaş Küçükcami Küçükçayır Küçükyurt |
Kanreva Konyan Kalohraf Likosi Salarha Sengöz Fosa Viranlar Merankuz Peteros Viroz Andon Küçük Samri |
Paşaköy Pehlivantaş Pekmezli Peştemalci Pazar Pehlivanlar Pilavdağı Piri Çelebi Portakallık |
Kalothin Canpolat Gotoz Üstüpiler Mişuna Pripol Diger Agnest Piri Çelebi Diğer Halduz |
Sahilköy Sandıklı Sandıktaş Saray Sarıyer Selamet Sepetçiler Sinekli Soğukçeşme Söğütlü Subaşı Sütlüce |
Liparit Sandık Hanbezi Çakalnar Maş Nefs-i Kanboz Holitoz Sahor Hohol Arşota Koliça Aron |
Ulucami Uzun Uzunkaya Üçkaya |
Hazavit Rados Rusya Yalı Umma Tuğlu |
Vakıfçeşme Veliköy |
Piri Çelebi-i Rum Vela |
Yeni |
Eski |
Camidağı Camiönü Ceran Çakmakçılar Çamlıbel Çanakçeşme Çarşı Çeşmeli Çiftekavak Çiftlik Çorapçılar |
Mağloz Arkotil Romanoz-ı İslam Playmanoz Hacenoz Kayluklar Paşyan Makasi Argoloz-ı İslam Zavendik Saraho |
Fenerköy Fethibey |
Hortoz Espet |
İbadet İrşadiye İslahiye İslampaşa |
Ahangöz Roş Kanboz Kaşatoz Hamrik |
Lazlar Mecidiye Mermerdelen Muradiye Müderrisler Müftü Namıkye Nusretli Ortapazar |
Lazlar Mirekaloz Kamaşnoz Salarha Iverit Müftü Katla Orta Kanboz Umma |
Tarikler Taşlık Taşcami Taşhane Taşlıdere Taşpınar Tepebaşı Tepecik Tersane Topçu Tuğlalı |
Tarklar Kozandinoz Yukarı Kanboz Salanduz Ashoroz Sabuncak Sengaz Vonit-i rum Makalavoz Babik Mahanca |
Yağlıtaş Yanıktaş Yapraklar Yaylacılar Yemişlik Yeniköy Zincirli Köprü |
Kankalanoz Argaloz Yapraklar Maskilikos Serandinoz Yeniköy Potça Kaçran |