Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Rize İl Başkanı Saltuk Deniz, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2025 yılı için açıkladığı 25,44 TL'lik yaş çay alım fiyatını ÇAYKUR Genel Müdürlüğü önünde gerçekleştirdiği geniş katılımlı bir basın açıklamasıyla şiddetle protesto etti. Partililerin yanı sıra Artvin, Trabzon, Giresun ve Ordu İl Başkanlıklarından da destek gören açıklamada, belirlenen fiyatın çay üreticisini açlığa ve yoksulluğa mahkum ettiği vurgulandı.
Başkan Saltuk Deniz, yaptığı sert açıklamada, açıklanan fiyatın çay müstahsilinin alın terinin karşılığı olmadığını belirterek, "Bu fiyatı kabul etmiyoruz! Reddediyoruz! Çay üreticisinin emeğini hiçe sayan bu karardan derhal dönülmelidir" ifadelerini kullandı. Deniz, geçmişte Rize Ticaret Borsası'nın fiyat açıkladığını hatırlatarak, bu yıl AKP İl Başkanı'nın dile getirdiği rakamın açıklanmasına tepki gösterdi ve Tarım ve Orman Bakanı'nı "işlevsizleştiği" gerekçesiyle istifaya çağırdı.
"AKP İl Başkanı Teşekkür Ediyor, Çiftçi Kan Ağlıyor"
AKP Rize İl Başkanı'nın açıklanan fiyata yönelik teşekkürlerini eleştiren Deniz, "Sayın İl Başkanı kimlere teşekkür ediyorsa, açıklanan yaş çay alım fiyatının sorumlusu onlardır. Çay üreticisini enflasyon karşısında ezdirenler onlardır. Çay üreticisini yoksulluğa mahkum edenler onlardır" şeklinde konuştu.
CHP Rize İl Başkanı, AKP iktidarı döneminde destekleme fiyatının akıbetinin belirsiz olduğunu savunarak, eğer destekleme devam ediyorsa miktarının acilen açıklanması gerektiğini vurguladı. Deniz, "2003 yılında AKP iktidarı döneminde getirilen Destekleme Fiyatı da yine AKP iktidarı döneminde kaldırılmıştır. Ya da kaldırılmadıysa net bir açıklama yapılmalıdır. Destekleme devam ediyorsa rakamı nedir? Çay üreticileri bunu merakla bekliyor" ifadelerini kullandı.
Enflasyon Farkı Vurgusu: "Zam Daha İlk Günden Eriyor"
"AKP çay üreticisini enflasyona ezdirmiştir" diyen Deniz, ilk dört aylık TÜİK enflasyonunun %37,86 olduğunu hatırlatarak, açıklanan %33,9'luk zammın daha ilk günden eridiğine dikkat çekti. Bu durumun çay üreticisini 2025 yılında da bankalara borçlanmaya iteceğini söyledi. Rize Belediyesi'nin Ağustos 2024 - 1 Ocak 2025 dönemi arasında suya yaptığı %56,75'lik yüksek orandaki zammı örnek gösteren Deniz, eğer yaş çaya da aynı oranda zam yapılsaydı fiyatın en az 29,78 TL olması gerektiğini belirtti. Sarayın harcamalarına yapılan %38'lik artışa karşılık çay üreticisine daha düşük bir zam yapılmasını "Saraya gösterilen özen çay üreticisine gösterilmemiştir" sözleriyle eleştirdi.
"6,44 TL ile Simit Bile Alınamaz"
Ekmek fiyatlarının %300 arttığına karşılık yaş çay fiyatındaki %125'lik artışın orantısızlığına vurgu yapan Deniz, AKP'nin verdiği 6,44 TL'lik zammın sembolik bile olmadığını söyledi. "Bu 6,44 TL ile ne alınabilir? Bir simit bile alınamaz. Bir su bile alınamaz" diyerek zammın yetersizliğini çarpıcı bir şekilde ifade etti.
Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü'nün 2023 raporuna atıfta bulunan Deniz, Türkiye'nin çay üretici fiyatlarında en düşük ülkelerden biri olduğunu belirterek, "2021 yılı itibarıyla çay üretici fiyatlarının en düşük olduğu ülkelerden birisiyiz. Sri Lanka'dan ve hatta Mauritius'tan bile daha düşük. Yaş çay alım fiyatını kim neye göre belirledi? Çıkın açıklayın! İlan edin!" şeklinde konuştu.
Maliyet Hesapları ve Çiftçinin Beklentisi
Çay üreticileri ve ziraat odalarının maliyetin 26-29 TL arasında olduğunu ve geçinmek için desteklemeyle birlikte en az 35-36 TL gerektiğini ifade ettiğini aktaran Deniz, açıklanan 25,44 TL'lik fiyatın kabul edilemez olduğunu yineledi. "Siz nerede yaşıyorsunuz? Hiç mi sokağa çıkıp alışveriş yapmıyorsunuz? Ev kirası mı ödemiyorsunuz, çocuk mu okutmuyorsunuz? Hangi ülkede yaşıyorsunuz? Çalışanları, emeklileri açlığa yoksulluğa mahkum ettiniz. Çiftçileri yok ettiniz" diyerek tepkisini dile getirdi.
"Hedef Türk Çayını Bitirmek Mi?"
AKP'nin düşük fiyat politikasıyla Türk çayını bitirmeyi mi hedeflediğini sorgulayan Deniz, dünya çay üretimi ve tüketimi artarken Türkiye'deki artış oranının düşük kalmasına dikkat çekti. "Uygulamış olduğunuz politikalarla her yıl daha da az sayıda çay üreticisi çay tarlasına giriyor. Sizin hedefiniz çay tarımını yok etmek, Türk çayını yok etmek mi?" sorusunu yöneltti.
Deniz, yetkililere şeffaf olma çağrısında bulunarak, fiyatın hangi kriterlere göre belirlendiğinin açıklanmasını istedi ve "Bu yanlıştan geri dönün. Yeter artık çay üreticisini sömürdüğünüz. Fiyatı yeniden açıklayın. Pardon kandırıldık deyin ve yaş çay alım fiyatını en az 35-36 TL olarak açıklayın" çağrısında bulundu.
Cumhurbaşkanı'na Taban Fiyat Çağrısı
Cumhurbaşkanı'na seslenerek kararname ile açıklanan fiyatın altında alım yapılmasını yasaklamasını isteyen Deniz, yaş çayda taban fiyat uygulamasına geçilmesi gerektiğini savundu. "Ey her konuda karar verenler, gelin bir uygulama daha yapın. Sayın Cumhurbaşkanı bir kararname daha çıkarsın ve desin ki 2025 yılında açıklanan yaş çay alım fiyatının altında alım yapmak yasaklanmıştır. Alım yapanlara şu kadar yaptırım uygulayacağız desin. Yaş çayda taban fiyat uygulamasını hayata geçirin" şeklinde konuştu.
Deniz, iktidarın çay üreticilerine lütuf yapmadığını, üreticilerin emeklerinin karşılığını istediğini vurgulayarak, "Çay üreticisi yoksullaşmak istemiyor. Çay üreticisi insanca yaşamak istiyor" dedi ve tüm çay üreticilerini demokratik haklarını kullanarak tepkilerini göstermeye çağırdı.
Rize'ye Destek Çağrısı ve Tasarruf Eleştirisi
Rize'nin en büyük ekonomik girdisi olan çayın değerinin korunması gerektiğini belirten Deniz, esnaf odaları, ticaret odaları, birlikler, sendikalar ve tüm Rizelileri çay üreticilerine destek olmaya davet etti. Ekonomik kriz bahanesiyle tasarruf tedbirleri açıklayan iktidara seslenen Deniz, tasarrufun öncelikle saray harcamalarından başlaması gerektiğini ifade ederek, "Öncelikle sarayın harcamalarını 6 aylığına durdurun, yaş çay alım fiyatını en az 36 TL yapın. Kişisel itibarınızı bırakın halkın itibarını düşünün. Tasarrufu halk değil, çay üreticisi değil öncelikle AKP iktidarı yapsın" dedi.
CHP olarak tepkilerini Rize'nin her yerinden ve diğer çay bölgelerinden yükselteceklerini belirten Deniz, üreticinin sesi duyulana kadar mücadelelerini sürdüreceklerini söyledi. Ayrıca, İstanbul ve civarında yaşayan çay üreticilerini Silivri'de yapılacak olan mitinge katılmaya davet etti.
Deniz, açıklamasını "Bir kez daha söylüyoruz, açıklanan yaş çay alım fiyatını kabul etmiyoruz, reddediyoruz. Sessiz kalmayacağız" sözleriyle tamamladı.
