Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından “tüketilmemesi gereken” gıdalar arasında gösterilen rafine şeker, yalnızca kilo alımına değil, aynı zamanda kalp hastalıkları, karaciğer yağlanması, diyabet ve hatta kanser gibi ölümcül hastalıklara da zemin hazırlıyor.
Metabolizmayı çökerten gizli tehlike: Şeker
Prof. Dr. Nevrez Koylan ve pek çok uzmanın da dikkat çektiği gibi, rafine şeker ve şekerli içecekler vücutta metabolik sendromu, insülin direncini ve tip 2 diyabeti tetikliyor. Özellikle gazlı içecekler, meyve suları ve enerji içecekleri gibi sıvı formda şekerler, lif içermediği için doğrudan kana karışarak kan şekerinde ani dalgalanmalara neden oluyor.
Kalp ve damar sistemi alarm veriyor
Şeker tüketimi, HDL (iyi) kolesterolü düşürüp, trigliserid seviyelerini yükselterek kalp-damar hastalıklarına davetiye çıkarıyor. Araştırmalar, günlük kalorilerinin %17–21’ini şekerden alan bireylerin kalp hastalığı riskinin %38 oranında arttığını gösteriyor.
Beyin sağlığını ve ruh halini bozuyor
Şeker, yalnızca fiziksel sağlığı değil, zihinsel fonksiyonları da olumsuz etkiliyor. Beyindeki ödül sistemini uyararak dopamin salgısını artıran şeker, uzun vadede bağımlılık, öğrenme bozuklukları, hafıza kaybı, depresyon ve anksiyete gibi sorunlara yol açabiliyor.
Dişlerin düşmanı: Asit ve çürük üreticisi
Ağız içindeki bakteriler, şekeri aside dönüştürerek diş minesine zarar verir. Diş çürüklerinin temel nedeni olan şeker, özellikle çocuklar ve gençlerde diş kayıplarını hızlandırabiliyor. Bu nedenle DSÖ, uzun süredir şekerin diş sağlığı üzerindeki zararlı etkilerine karşı kamuoyunu uyarıyor.
Karaciğeri yağlandırıyor, kanser riskini artırıyor
Fazla şeker alımı, vücutta kronik enflamasyonu tetikleyerek başta karaciğer yağlanması, pankreas kanseri ve Alzheimer gibi birçok hastalıkla ilişkilendiriliyor. Özellikle fruktozun karaciğerde yağ birikimine yol açtığı ve uzun vadede karaciğer yetmezliğine kadar gidebileceği belirtiliyor.
Günlük şeker tüketimi ne kadar olmalı?
Uzmanlar, sağlıklı bir yaşam için günlük şeker tüketiminin:
Kadınlarda en fazla 25 gram
Erkeklerde en fazla 36 gram
olması gerektiğini belirtiyor. Bu miktar yaklaşık 6-9 çay kaşığı şekere denk geliyor.
Bu önlemleri alın: Etiket okuyun, doğal tatlandırıcılara yönelin
Şekerin zararlarından korunmak için:
Ambalajlı ürünlerin içerik etiketlerini okumak,
Suni tatlandırıcılar yerine bal, hurma, keçiboynuzu özü gibi doğal alternatifleri tercih etmek,
Şekerli içecekler yerine su ya da şekersiz bitki çaylarını tüketmek,
Tatlıları özel günlerle sınırlamak gerekiyor.
